Lạm dụng lao động là vấn đề nhức nhối trong ngành xuất khẩu lao động, từ việc trả lương thấp đến điều kiện làm việc khắc nghiệt. Trong năm 2025, nhiều quốc gia tiếp nhận lao động Việt Nam đang cam kết mạnh mẽ để chống lại tình trạng này. Vậy họ đã và đang làm gì để bảo vệ người lao động?

1. Thực trạng lạm dụng lao động và nhu cầu thay đổi

Lạm dụng lao động xảy ra khi người lao động bị bóc lột sức lao động, không được trả lương xứng đáng hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm. Theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), hàng triệu lao động nhập cư trên thế giới vẫn đối mặt với những vi phạm này. Với Việt Nam, một quốc gia xuất khẩu lao động lớn, vấn đề càng trở nên cấp thiết khi người lao động đến Nhật Bản, Hàn Quốc hay Trung Đông thường xuyên báo cáo các trường hợp bất công.

Năm 2025, dưới áp lực từ cộng đồng quốc tế và các tổ chức nhân quyền, nhiều nước đang cam kết cải thiện để xây dựng môi trường lao động công bằng và bền vững.

2. Cam kết của các quốc gia

Dưới đây là những hành động cụ thể mà các quốc gia tiếp nhận lao động Việt Nam dự kiến thực hiện để chống lạm dụng:

a. Nhật Bản: Tăng cường giám sát và xử phạt

Nhật Bản, với chương trình visa kỹ năng đặc định (SSW), cam kết tăng cường thanh tra các công ty sử dụng lao động nước ngoài. Các biện pháp bao gồm:

• Xử phạt nặng doanh nghiệp vi phạm (giữ lương, ép làm thêm quá giờ).
• Thành lập đường dây nóng hỗ trợ lao động nước ngoài bằng nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Việt.
• Đảm bảo chỗ ở và bảo hiểm đầy đủ cho lao động.

b. Hàn Quốc: Cải cách chương trình EPS

Chương trình EPS tại Hàn Quốc dự kiến áp dụng các quy định mới:

• Kiểm tra định kỳ điều kiện làm việc tại các nhà máy và nông trại.
• Tăng mức phạt cho chủ lao động không trả lương đúng hạn hoặc ép làm việc trong môi trường nguy hiểm.
• Hỗ trợ pháp lý miễn phí cho lao động bị lạm dụng.

c. Đức: Chính sách minh bạch trong ngành điều dưỡng

Đức cam kết cải thiện quyền lợi cho lao động chăm sóc sức khỏe:

• Yêu cầu nhà tuyển dụng công khai hợp đồng và chi phí trước khi lao động đến.
• Thành lập cơ quan giám sát độc lập để xử lý khiếu nại từ lao động nước ngoài.
• Đảm bảo lương tối thiểu và bảo hiểm xã hội đầy đủ.

d. Trung Đông: Quy định mới về điều kiện sống

Các nước như Ả Rập Saudi và UAE đang chịu áp lực cải thiện:

• Ban hành luật buộc chủ lao động cung cấp chỗ ở đạt chuẩn và lương trả đúng hạn.
• Tăng cường hợp tác với Việt Nam để xử lý các công ty vi phạm qua đường ngoại giao.
• Triển khai ứng dụng báo cáo vi phạm dành cho lao động.

3. Vai trò của Việt Nam trong chống lạm dụng lao động

Không chỉ các nước tiếp nhận, Việt Nam cũng đóng vai trò quan trọng:

• Tăng cường đào tạo: Trang bị kiến thức pháp lý và kỹ năng cho lao động trước khi đi.
• Hợp tác quốc tế: Làm việc với ILO và các nước để giám sát quyền lợi lao động.
• Xử lý công ty môi giới: Phạt nặng các đơn vị đưa lao động vào tình trạng bị lạm dụng.

4. Làm thế nào để tự bảo vệ bản thân?

Dù các quốc gia có cam kết, bạn vẫn cần chủ động:

• Hiểu rõ hợp đồng: Đọc kỹ các điều khoản về lương, giờ làm và quyền lợi.
• Ghi lại bằng chứng: Lưu giữ tin nhắn, hình ảnh nếu bị lạm dụng để làm chứng cứ.
• Liên hệ hỗ trợ: Gọi hotline đại sứ quán Việt Nam hoặc cơ quan địa phương khi gặp vấn đề.
• Chọn công ty uy tín: Hợp tác với đơn vị xuất khẩu lao động được Bộ Lao động cấp phép.

5. Hành động vì một tương lai công bằng

Năm 2025 đánh dấu bước tiến lớn trong nỗ lực chống lạm dụng lao động, với cam kết mạnh mẽ từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức và Trung Đông. Tuy nhiên, sự thay đổi thực sự phụ thuộc vào cả chính phủ, nhà tuyển dụng và ý thức tự bảo vệ của người lao động. Hãy trang bị kiến thức để biến cơ hội làm việc ở nước ngoài thành thành công bền vững!